مقدمه

اندیشکده چیست؟ افراد فعال در یک اندیشکده چه کار می‌کنند؟ چرا اندیشکده‌ها اهمیت دارند؟ چه انواعی از اندیشکده وجود دارد؟ این‌ها و سؤالات مشابه، پرسش‌هایی هستند که در برخورد با کلمۀ «اندیشکده» در ذهن هر فردی شکل می‌گیرد. در این نوشتار کوشش شده است که تصویری نسبتاً جامع از فرآیند مدیریت اندیشکده‌ها به دست داده شود. بدین ترتیب پس از تعریف اندیشکده و بررسی اقسام اندیشکده به 5 پرسش اساسی که در راستای مدیریت اندیشکده‌ها ضروری هستند، پاسخ می‌دهیم. میزان توجه اندیشکده‌ها به 5 پرسش یاد‌شده می‌تواند ملاک مناسبی در بررسی عملکرد آنان باشد. لازم به ذکر است که این گزارش خلاصه‌ای از کتاب آندرو سیلی با همین نام (What should thinktanks do?) و همچنین مصاحبه با برخی از مدیران اندیشکده‌های ایرانی است.

اندیشکده چیست؟

اندیشکده‌ها سازمان‌هایی هستند که تحقیقات، تحلیل‌ها و مشاوره‌های داخلی و بین‌المللی مربوط به سیاست‌گذاری را در طی تلاشی برای تصمیم‌گیری آگاهانۀ‌ سیاست‌گذاران و عموم سازمان‌هایی که تحقیقات و تحلیل‌هایی را درباره سیاست‌گذاری عمومی، انجام می‌دهند. به عبارت دیگر می‌توان مدعی شد که اندیشکده‌ها مؤسساتی به شمار می‌آیند که پژوهش‌های سازمان‌یافته در راستای اهداف سیاست‌گذارانه سامان می‌دهد که شامل تحلیل و به‌دست‌دادن بسته‌های توصیه در مورد مسأله‌های بومی و بین‌المللی می‌گردد. اهداف این‌ سازمان‌ها، یاری‌رساندن به سیاست‌گذاران در راستای توانمندسازی آن‌ها در تصمیم‌گیری‌ها است.

در حقیقت، تولید و به اشتراک‌گذاری ایده‌های سیاست‌گذارانه – که می‌توان آن را مهمترین رسالت اندیشکده‌ها تلقی کرد می‌تواند نگاه سیاست‌گذاران را در قبال مسأله‌های اساسی گوناگون دگرگون کند. این تغییر نگرش ممکن است از مسیر مطرح‌ساختن مسأله‌های جدید و متفاوت و راه‌حل‌های بدیل خودش را نشان بدهد.

ادامه مطلب