امیرحسین حاجی شمسایی، شهریار اخوان و امیرمحمد واعظی - نشست ما و آینده هوش مصنوعی - اندیشکده هاتف

معرفی نشست:

صحبت با ChatGPT تجربه‌ای است که بعید است کسی از علاقه‌مندان به حوزه هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین تا کنون آن را آزمایش نکرده باشد. این ChatBot که محصولی از شرکت OpenAI است، آغازی شد بر مباحثاتی داغ در سطح بین‌المللی بر سر هوش مصنوعی در همه عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی، فلسفی و…

چهارشنبه 13 اردیبهشت، اندیشکده هاتف میزبان دو نفر از پژوهشگران حوزه هوش مصنوعی از دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه ورشو (کشور لهستان) بود و در آن گفت‌وگویی جذاب پیرامون موضوع «ما و آیندۀ هوش مصنوعی» شکل گرفت.
شما را دعوت می‌کنیم تا ابتدا چکیده‌ای از این نشست را مشاهده فرمایید و در ادامه گزارش مکتوب این نشست را مطالعه کنید. (ویدئوی کامل نشست نیز در انتهای همین صفحه و در صفحه آپارات اندیشکده هاتف در دسترس است.)

امیرحسین حاجی شمسایی، شهریار اخوان و امیرمحمد واعظی - نشست ما و آینده هوش مصنوعی - اندیشکده هاتف
امیرحسین حاجی شمسایی، شهریار اخوان و امیرمحمد واعظی – نشست ما و آینده هوش مصنوعی – اندیشکده هاتف

هوش مصنوعی تا کنون چه مسیری را طی کرده است؟

بخش اول جلسه به ارائه آقای امیرحسین حاجی‌شمسایی درمورد مسیر طی‌شدۀ هوش مصنوعی در 80 سال اخیر اختصاص داشت. نسل اول فناوری هوش مصنوعی، هوش مصنوعی استدلال‌پایه بود که از بازۀ بعد از جنگ جهانی دوم تا انتهای قرن بیستم ادامه داشت. این نسل از هوش مصنوعی به سیستم‌های خبره (expert systems) معروف بود و مبتنی‌بر استفاده از عملگرهای منطقی بین گزاره‌ها کار می‌کردند. اما این سیستم‌ها نتوانستند عملکرد موفقی داشته باشند، چراکه امکان سازگاری با جهان واقعی را نداشتند و با وجود تأمین مالی گسترده، به اهداف مورد ادعای این فناوری‌ها نرسیدند. ریشه این شکست را می‌توان به‌نوعی در نبود دید بین‌رشته‌ای هم دانست. از منظر فلسفه و علوم شناختی، بین داده‌های دریافتی از محیط توسط قوای حسی و لایه استدلال منطقی در ذهن فاصله‌ای وجود دارد و نمی‌توان به‌طور مستقیم بین یک سیستم صرفاً مبتنی‌بر گزاره‌های منطقی و محیط واقعی ارتباط برقرار کرد.

ادامه مطلب
یاسر خوشنویس، امیر محمدی‌دوست، نرگس نراقی - اندیشکده هاتف - نشست بازخوانی سند تنظیمگری پلتفرمهای دیجیتال یونسکو

معرفی اولیه

مجری‌کارشناس و دبیر نشست: امیر محمدی‌دوست (پژوهشگر فضای مجازی)

میهمانان نشست:
دکتر یاسر خوشنویس (مدیر کارگروه حکمرانی اندیشکده رستا)
دکتر نرگس نراقی (پژوهشگر سیاست‌گذاری و ارزیابی فناوری)

این نشست در تاریخ دوشنبه 25 اسفندماه 1401 به همت اندیشکده هاتف در خانه اندیشه‌ورزان برگزار شد. در ابتدای نشست امیر محمدی‌دوست، به‌عنوان تسهیل‌گر و دبیر نشست، ضمن تشکر از میزبانی اندیشکدۀ هاتف و خانۀ اندیشه‌ورزان، به‌ معرفی میهمانان پرداخت: نرگس نراقی، مدرس دانشگاه علامه طباطبائی و پژوهشگر سیاست‌گذاری فناوری با تمرکز بر فناوری‌های دیجیتال، و یاسر خوشنویس دبیر کارگروه حکمرانی اندیشکدۀ رستا. همچنین علی‌رغم دعوت رسمی از دفتر یونسکو در تهران و پیشنهاد حضور نمایندۀ ایشان در این نشست، متاسفانه نماینده‌ای از یونسکو در این نشست حاضر نشد.

آقای محمدی‌دوست در ادامه درخصوص محتوای سند مباحثی را مطرح کرده و مخاطب را با حلقۀ محوری مباحثات نشست همراه کردند. اهداف سند، گزینه‌های بدیلی که یونسکو در سند پیشنهاد داده، و حوزه‌های گزارش‌دهی پیشنهادی پلتفرم (حدود ده حوزه)، به‌عنوان سه بخش کلیدی از سند معرفی شد. طبق ارائۀ ایشان، اهداف سند مشتمل بر سه حوزه است: راهنماهای تدوین مقررات و مدیریت محتوا -محتواهایی که آسیب بالقوه برای دموکراسی و حقوق بشر دارند-، ارزیابی میزان هم‌سویی قوانین دولتی با استانداردهای حقوق بشر، و نیز پاسخگویی پلتفرم‌های بزرگ، سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران. بنابراین این سند حمایت از آزادی بیان و دردسترس‌بودن اطلاعات قابل‌اعتماد را دنبال می‌کند و خطاب به پلتفرم‌ها و سیاست‌گذاران، رویکردهایی را به‌عنوان بدیل [برای وضع موجود] معرفی می‌کند: رویکرد نخست کشورهایی را در لنز دارد که دخالت مستقیم در محتوای پلتفرم‌های دیجیتال دارند و رویکرد دوم پلتفرم‌های بزرگ را مخاطب قرار می‌دهد.

ادامه مطلب
نشست ما و آیندۀ هوش مصنوعی

اندیشکده هاتف برگزار می‌کند:

  • نشست «ما و آیندۀ هوش مصنوعی»
نشست ما و آیندۀ هوش مصنوعی
نشست «ما و آیندۀ هوش مصنوعی»
(تصویر بالای این پوستر را هوش مصنوعی ساخته است.)

محورهای اصلی گفت‌وگو:

  • هوش مصنوعی تحول‌آفرین؛
    گمانه‌زنی‌هایی درباره هوش مصنوعی عمومی (AGI) و مخاطرات بالقوۀ آن.
  • تحولات جهانی مبتنی بر هوش مصنوعی در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و مواجهۀ ایران با این امر.

میهمانان:

  • شهریار اخوان؛
    پژوهشگر حوزۀ تصمیم‌گیری و عقلانیت محدود در دانشگاه برکلی.

  • امیرحسین حاجی‌شمسایی؛
    پژوهشگر حوزۀ علوم شناختی و هوش مصنوعی از دانشگاه صنعتی شریف‌.

چهارشنبه ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ | ساعت ۱۷
خانه اندیشه‌ورزان

جواد درویش، محمدتقی موحد ابطحی و علی سلطان‌زاده - نشست کارنامه علم دینی در ایران - اندیشکده هاتف

سه‌شنبه ۲۵ بهمن 1401 نشستی با موضوع کارنامۀ علم دینی در ایران به همت اندیشکده هاتف در خانه اندیشه‌ورزان و با حضور دکتر محمدتقی موحد ابطحی و دکتر جواد درویش برگزار شد. مجری و کارشناس این نشست علی سلطان‌زاده بود. دکتر موحد ابطحی بحث را  از تاریخ علم دینی شروع کرد.

شروع ماجرای علم دینی

به اعتقاد موحد ابطحی علم دینی به این معنایی که امروزه مورد بحث است و مورد قبول و انکار پژوهشگران قرار گرفته، عمدتا ناظر به مواجهۀ جهان ادیان با علم جدید از قرن هفدهم مطرح شده است. به همین دلیل اشتباه است اگر تصور کنیم علم دینی با انقلاب اسلامی مطرح شد؛ نه تنها علم دینی پیش از انقلاب اسلامی هم مطرح بود، بلکه حتی مربوط به ایران هم نبود و در جهان اسلام این بحث به وجود آمده بود، اما حتی شروعش هم خارج از جهان اسلام و مربوط به جهان مسیحیت بود.

ادامه مطلب
نشست سند تنظیمگری پلتفرم‌های دیجیتال یونسکو

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در تاریخ 22 و 23 فوریه در طی نشستی پیش‌نویس سند «راهنمای تنظیم‌گری پلتفرم‌های دیجیتال» را ارائه کرد و از ذی‌نفعان، متخصصان و نهادهای جامعۀ مدنی درخواست کرد که دیدگاه‌ها و ‌‌نظرات خویش درباره سند مذکور را با این سازمان به اشتراک بگذارند.

با توجه به اهمیت روزافزون پلتفرم‌های پیام‌رسان و همچنین شبکه‌های اجتماعی در گسترش اطلاعات و توسعۀ ارتباطات اجتماعی که مضاف بر اینکه از اهداف اصلی مصرح در راهبردهای سازمان یونسکو بوده، از مهمترین دغدغه‌های حکمرانی فرهنگی و اجتماعی کشورها در سطح ملی ‌نیز است، اندیشکده هاتف در پی آن خواهد بود تا در این نشست علمی با میزبانی از کارشناسان این حوزه؛ آقای دکتر یاسر خوشنویس و خانم دکتر نرگس نراقی و همچنین نمایندۀ محترم کمیسیون ملی یونسکو در ایران از خلال واکاوی این سند، در کنار فهم و احصا دلالت‌های آن برای جمهوری اسلامی ایران، موضوع تنظیم‌گری پلتفرمهای دیجیتال در ایران و سیاست‌های حاکم بر این حوزه را نیز مورد نقد و تحلیل قرار دهد.

زمان: دوشنبه 15اسفند1401 ساعت 17

مکان: ضلع شمال‌غربی چهارراه ولی‌عصر، شماره 907، خانۀ اندیشه‌ورزان

ادامه مطلب
هیس دانشگاه فریاد نمی‌زند - اندیشکده هاتف

سه‌شنبه ۴ بهمن1401 نشستی به همت اندیشکده هاتف در خانۀ اندیشه‌ورزان با حضور دکتر مقصود فراستخواه و دکتر ابراهیم آزادگان برگزار شد. موضوع این نشست نقش دانشگاه در بحران‌های اجتماعی-سیاسی جامعۀ ایران بود. دکتر آزادگان در ابتدا از اهمیت دانشجویان در جامعۀ مدنی سخن گفت.

هیس دانشگاه فریاد نمی‌زند - اندیشکده هاتف
نشست هیس دانشگاه فریاد نمی‌زند – نقش دانشگاهیان و نهاد دانشگاه در بحران‌های اجتماعی-سیاسی با حضور دکتر مقصود فراستخواه و دکتر ابراهیم آزادگان. اندیشکده هاتف. 4بهمن1401

چرا دانشجو مهم است؟

به اعتقاد آزادگان اهمیت دانشجو در جامعۀ مدنی به این دلیل است که اگر جامعه دچار یک مشکل شود، این قشر اولین گروهی است که به وجود این مشکل پی می‌برد و اعتراض می‌کند. خیلی از آدم‌های جامعه به‌دلیل شغل و حقوق ثابتی که دارند یا به‌خاطر حفظ موقعیت اجتماعی‌شان دارای روحیۀ محافظه‌کاری می‌شوند. به همین دلیل این افراد دردهای جامعه را حتی ممکن است که حس هم نکنند. اما چرا دانشجویان می‌توانند این دردهای اجتماعی را به خوبی درک کنند؟

ادامه مطلب
نشست کارنامه علم دینی در ایران - اندیشکده هاتف - دکتر جواد درویش و دکتر محمدتقی موحد ابطحی

اندیشکده هاتف برگزار می‌کند:

نشست کارنامه علم دینی در ایران

با حضور

دکتر جواد درویش

دکتر محمدتقی موحد ابطحی

از اوایل دهه شصت، همراه با انقلاب فرهنگی و رواج گفتمان نه غربی نه شرقی، در فضای فکری کشور مجموعه‌دغدغه‌هایی مطرح شدند که می‌توان آن‌ها را ذیل عنوان علم دینی گنجاند؛ نوعی داعیه‌ی طرح جدیدی از علوم یا مبتنی‌ساختن علوم فعلی بر بنیادهای الهیاتی، خصوصا الهیات اسلامی.

ادامه مطلب
اعتراض دانشجویان

نقش دانشگاه بی‌نقش

طرح مسئلۀ نشست «هیس! دانشگاه فریاد نمی‌زند»

«20 نفر دیگه رو ممنوع‌الورود کردن»، «حواست باشه از در شمالی خارج نشی، اون‌جا پر لباس شخصیه»، «ساعت 10، تحصن کف دانشکده رو یادت نره»، «امروز چهاردمین روز دستگیری …‍ه و هنوز ازش خبری نیست»، «دوباره با… تماس گرفتن و احضارش کردن دفتر پیگیری»، «فردا بازم تجمع هست؟»، «نیروهای جدید حراست چقدر بد برخورد می‌کنن!»، «مجوز برنامۀ… باز هم لغو شد!»، «دیشب ریختن خونۀ … و با همۀ وسایل الکترونیکی‌ش بردنش»…

جملاتی از محاورات روزمرۀ یک دانشجو در ترم پاییز 1401. هیچ دانشجویی، و در واقع هیچ دانشگاهی، آمادگی چنین فشار اجتماعی‌سیاسی ناگهانی را نداشت. بعد از دوسال تحصیل مجازی، تازه وقت آن رسیده بود تا دانشجویان در عرصۀ حقیقی با همدیگر روبرو شوند؛ هیچ‌کدام توقع این را نداشتند که در این اولین مواجهه‌، باید کنار یکدیگر برای چنین بحران‌هایی چاره‎‌‌اندیشی کنند. تشکل‌ها و گروه‌های دانشجویی بعد از دوازده سیزده سال و بدون هیچ آمادگی قبلی، باید عهده‌دار کنش‌ها و گفتارهایی به‌واقع سیاسی می‌شدند؛ این توقع از آنان دیگر مانند سال‌های قبل فرمالیته نبود؛ بعد از 88، هیچ‌کدام از گروه‌های دانشجویی چنین مسئولیتی بر دوش خود احساس نکرده بود. هیچ‌گونه کنش دانشجویی اینطور پتانسیل رسانه‌ای‌شدن و عمومیت‌یافتن در بین مردم را نداشت. کافی بود قدری در دانشگاه شناخته‌شده می‌بودید و توییتی اعتراضی می‌زدید تا ایران‌اینترنشنال و بی‌بی‌سی از شما قهرمانی آوانگارد می‌ساختند. البته دیگر نیازی به اشاره نیست که دوستان داخلی هم همین‌قدر حساس بودند!

ادامه مطلب
نشست اقتضائات سیاست‌گذاری مناسک دینی و نقش هیئات مذهبی در جامعه. اندیشکده هاتف

حذف گزارش نشست اندیشکدۀ هاتف از خبرگزاری ایسنا

متاسفانه گزارش نشست «اقتضائات سیاست‌گذاری مناسک دینی و نقش هیئات مذهبی در جامعه» اندیشکدۀ هاتف که در تاریخ 10شهریور1401 در خانۀ اندیشه‌ورزان برگزار شده بود، از خروجی خبرگزاری ایسنا حذف گردید. ظاهرا دلیل این کار «حساسیت‌برانگیز» بودن محتوای نشست عنوان شده است.

این گزارش روز پنجشنبه 17شهریور1401 در خروجی خبرگزاری ایسنا قرار گرفت و چندساعت بعد حذف گردید. (لینک صفحه گزارش حذف‌شده)

حذف گزارش نشست سیاست‌گذاری هیئت اندیشکده هاتف از خبرگزاری ایسنا
حذف گزارش نشست سیاست‌گذاری هیئت اندیشکده هاتف از خبرگزاری ایسنا

لازم به ذکر است که این گزارش در بیان محتوای نشست دارای چندین ایراد بود و حتی تیتر انتخابی آن نیز به‌نوعی برخلاف محتوای نشست انتخاب شده بود.

در ادامه می‌توانید متن کامل این گزارش را به‌همراه اصلاحات آن مطالعه فرمایید.

ادامه مطلب