بایگانی برچسب برای: روشنفکری

فصل اول پادکست دوسیه اندیشکده هاتف

مقدمه

تولید و انتشار فصل اول پادکست دوسیه به اتمام رسید. به نظرم آمد حالا که در مقطع زمانی بین پایان انتشار فصل اول و شروع انتشار فصل دوم هستیم، یادداشتی بنویسم و نکاتی را توضیح دهم. بعضی از این نکات اشاره و واکنش به بازخوردهایی است که در طول این مدت از مخاطبان گوناگون گرفته‌ایم و بخش دیگر این نکات شاید گفت‌وگویی با خود محسوب شود؛ از این جهت که حالا که بخشی از مسیر را آمده‌ایم، بیشتر برایمان مشخص شده که دوسیه چیست و قرار است چه کند.

نه یک شنوندۀ صرف، بلکه یک شنوندۀ منتقد

فصل اول پادکست دوسیه صرفا یک تریبون ساده نیست. قرار نبود مهمان‌هایی بیایند و ما میکروفونی جلوی آن‌ها بگذاریم تا صدای آن‌ها را بشنویم و بروند. قصد ما این بود که مواضع این افراد را نقد کنیم، به پرسش بکشیم و حتی زیر سوال ببریم. از نظر ما این نکته از دو جهت حائز اهمیت است. جهت اول اینکه موضع دوسیه تا حدودی مشخص می‌شود: موضع دوسیه این نیست که مهمان‌های فصل اول حرف‌های درستی زده‌اند. من و دوستانم که در اندیشکدۀ هاتف مشغول مطالعه و پژوهش هستیم، شاید با بعضی از مهمان‌های فصل اول چیزی در حدود ۱۰ درصد هم اشتراک‌نظر نداشته باشیم.
جهت دوم که به دنبال جهت اول می‌آید این است که لیست مهمانان دوسیه، جهت‌گیری فکری ما را مشخص نمی‌کند. دعوت از یک مهمان به پادکست دوسیه به معنای تأیید مواضع او نیست، در نتیجه خواهش ما از مخاطب این است که ما را بر اساس لیست مهمانان مورد ارزیابی قرار ندهند، بلکه از طریق نوع دیالوگی که با این مهمانان برقرار کرده‌ایم و قوت و قدرت چالش‌های نظری که در مقابل آنها قرار دادیم ارزیابی کنند.

ادامه مطلب
رضاشاه و کشف حجاب

امروزه همه می‌دانند که حجاب برای جمهوری اسلامی یک مسئلۀ حیاتی است. شاید برای نشان‌دادن این حیاتی‌بودن، همین کافی باشد که بدانیم بر اساس مصوبۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1385، 32 نهاد و سازمان باید در راستای ترویج فرهنگ حیا و عفاف کار کنند. اما اشتباه است که فکر کنیم حجاب صرفاً امروز تبدیل به یک معضل شده است. برای مثال در سال 1380، فقط تعداد پرونده‌های مختومه در دادگاه‌های عمومی که با موضوع «اعمال منافی عفت» مطرح شد، نزدیک به 80 هزار مورد بود. از موارد عمده که ذیل عنوان اعمال منافی عفت می‌توان طبقه‌بندی کرد «بدحجابی»، «زنا» و رابطۀ دختر و پسر است.

حتی در سال‌های عقب‌تر نیز چنین آمارهای عجیبی را می‌بینیم. در سمینار امر به معروف و نهی از منکر که در مرداد 1371 برگزار شده بود، این آمار داده شد که تنها در چهار ماه ابتدایی همان سال (1371) «یکصد و سیزده هزار زن تحت عنوان بدحجابی، اشاعۀ منکرات، و فساد و بی‌حجابی بازداشت شدند». «بدحجابی» و «بی‌حجابی» در ایران جرم است، زیرا حجاب در جامعۀ ایران الزام قانونی دارد. حال سوال این است که چه شد حجاب به صورت یک الزام قانونی در آمد.

ادامه مطلب
مصاحبه محمدحسین بادامچی با اندیشکده هاتف

جایگاه اجتماعی روحانیون و روشنفکران در جامعۀ امروز ایران

علی سلطان‌زاده، سردبیر و مجری پادکست دوسیه اندیشکده هاتف در ادامۀ موضوع فصل اول پادکست دوسیه پیرامون مرجعیت‌های اجتماعی، به گفت‌وگو با محمدحسین بادامچی پرداخته است. موضوع این مصاحبه «جایگاه اجتماعی روحانیون و روشنفکران در جامعۀ امروز ایران» است. در طرح بحثی که قبل از این مصاحبه به دکتر بادامچی داده شده بود، از این صحبت شده بود که مسئلۀ کلی ما در این سلسله‌گفتگوها جایگاه اجتماعی چهار قشر است: روحانیون، روشنفکران، سلبریتی‌ها و روانشناس‌های موفقیت. به همین دلیل دکتر بادامچی در آغاز صحبت خود را با روشن‌کردن وضعیت این چهار قشر به‌طور کلی آغاز کرد و در ادامۀ صحبت به طور خاص به دو قشر روحانیون و روشنفکران پرداخت.

تلقی دکتر بادامچی این است که این چهار گروه در عرض هم نیستند. یعنی اینطور نیست که ما با یک میدان واحدی مواجه باشیم که چهار نوع گروه مرجع فرهنگی در آن مشغول به فعالیت باشند. در واقع هر کدام از این‌ها متعلق به یک نظم اجتماعی خاص و یک میدان اجتماعی خاص هستند و نمی‌توانند جای همدیگر را بگیرند. پس به جای اینکه روی برخی افراد و نمونه‌های خاص از این چهار گروه تمرکز کنیم، به زمینۀ اجتماعی این چهار گروه نگاه می‌کنیم.

ادامه مطلب