مطالب توسط علی سلطان‌زاده

زیر سایه پهلوی اول (قسمت چهارم)

مقدمه در بسیاری از تحلیل‌ها درمورد تاریخ معاصر ایران، عاملیت زنانه کنار زده می‌شود. حتی وقتی درمورد واقعه کشف حجاب که تأثیر زیادی بر زندگی زنان گذاشت صحبت می‌شود، زنان صرفا به‌عنوان کسانی توصیف می‌شوند که تأثیر پذیرفتند و تأثیر مهمی نگذاشته‌اند. چه موافقان و چه مخالفان سیاست کشف حجاب طوری درمورد آن صحبت می‌کنند […]

زیر سایه پهلوی اول (قسمت سوم)

مقدمه سیاست کشف حجاب را نباید صرفا با این عنوان تفسیر کرد که قصد دولت این بوده که زنان را از پس پرده بیرون بیاورد. چراکه از سال‌ها پیش بسیاری از زنان شروع به این کار کرده بودند؛ همچنین برخی از اقدامات قبلی دولت زنان را از پس پرده بیرون کشیده بود، از جمله صدور […]

زیر سایه پهلوی اول (قسمت دوم)

مقدمه همه شنیده‌ایم که رضاخان با کودتا بر تخت قدرت نشست و به سلسله قاجار پایان داد. اما شاید کمتر از خودمان پرسیده باشیم چنین فردی که با زور به قدرت می‌رسد، چگونه نزدیک به دو دهه پادشاه ایران باقی می‌ماند و در آخر هم نه به دست مردم، بلکه با دخالت دولت‌های خارجی از […]

زیر سایۀ پهلوی اول (قسمت اول)

چرا کشف حجاب مهم است؟ دورۀ پهلوی اول از تأثیرگذارترین دوره‌های تاریخ ایران بر وضعیت فعلی ماست. پهلوی اول دو ویژگی را همزمان داشت: اول، استبداد سیاسی و دوم مدرن‌سازی جامعه ایران. هر دوی این ویژگی‌ها باعث شد که نه‌تنها سیاست، بلکه حتی زندگی روزمره افراد در ایران هم به‌نحوی تغییر کند که قبل از […]

علم مدرن در ایران و اهمیت تشکیل جامعه علمی

مقدمه امروزه در مدارس و دانشگاه‌ها علم (science) را بیشتر به شکل غیرتاریخی تدریس می‌کنند. اندیشه‌های اصلی یک رشته علمی به ساده‌ترین صورت ممکن در کتاب‌های درسی عرضه می‌شود و از فرایند تاریخی طولانی و پرپیچ‌وخمی که مقدمه کشف این اندیشه‌هاست چندان یاد نمی‌شود. البته اگر هدف، تدریس علوم باشد، این شیوه مناسب است. اما […]

توضیحاتی دربارۀ فصل اول پادکست دوسیه

مقدمه تولید و انتشار فصل اول پادکست دوسیه به اتمام رسید. به نظرم آمد حالا که در مقطع زمانی بین پایان انتشار فصل اول و شروع انتشار فصل دوم هستیم، یادداشتی بنویسم و نکاتی را توضیح دهم. بعضی از این نکات اشاره و واکنش به بازخوردهایی است که در طول این مدت از مخاطبان گوناگون […]

«واقعا مشکل مردم ما شکل موی بچه‌های ماست؟»: حجاب اجباری در دهۀ 80 و 90

مقدمه: «واقعا مشکل مردم ما الان شکل موی بچه‌های ماست؟ بچه‌های ما دوست دارند مویشان را به هر شکلی که دوست دارند بزنند، به من و تو چه ربطی دارد؟». این بخشی از جملات فردی در برنامه تبلیغاتی‌اش برای انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۴ است که در صداوسیما پخش شد. جملاتی که بسیار معروف […]

حجاب اجباری به‌مثابۀ نظم اجتماعی

مقدمه: «حجاب زنان» به‌عنوان یک نوع خاص از پوشش که با عقاید مذهبی عجین شده، در اکثر کشورهای اسلامی رایج است. اما در کشورهای معدودی مسئلۀ حجاب وارد قانون شده و دولت به رعایت آن اجبار می‌کند. مثلا در کشور سودان، عربستان، بوتان، کره شمالی، گامبیا و فرانسه محدودیت‌های قانونی برای بعضی از پوشش‌های خاص […]

حجاب پس از اجباری‌شدن: حجاب در دهه‌های 1360 و 1370

مقدمه دولت جمهوری اسلامی در تابستان۱۳۵۹ اعلام کرد که همۀ زنان ایرانی باید حجاب را رعایت کنند. اما همچنان حجاب اجباری به صورت قانون درنیامده بود. زیرا اگر رییس‌جمهور و دولت تغییر می‌کرد، می‌توانست حجاب اجباری را نیز از بین ببرد. به همین دلیل مجلس شورای اسلامی در مهر۱۳۶۰ قانونی را به تصویب رساند که […]

چه شد که حجاب اجباری شد؟ (قسمت پنجم و آخر)

مقدمه یک‌سال‌ونیم بعد از ماجراهای اسفند ۵۷، بالأخره در تابستان ۱۳۵۹ حجاب اجباری شد؛ هنگامی که انقلاب فرهنگی سبب بستن دانشگاه‌ها شده بود و مدارس نیز به خاطر تابستان تعطیل بود و بسیاری از مطبوعات بسته شده بودند و بسیاری از حقوق زنان مانند قضاوت زنان، لایحۀ حمایت از خانواده، ورود زنان به پست‌های مدیریتی […]