دوسیه و جهان عبدالکریمی
در پادکست دوسیه با دکتر بیژن عبدالکریمی گفت‌وگویی در مورد جایگاه روحانیت و روشنفکران در ایرانِ امروز داشتم. در این نوشته می‌خواهم به دو قسمت از آرای عبدالکریمی در این گفت‌وگوی اشاره کنم؛ در یک قسمت، من با ایشان موافق و همدلم و در قسمت دیگر، کمی با ایشان زاویه دارم.
حکومت یا فرد؟
عبدالکریمی در بخشی از این گفت‌وگو به این نکته اشاره می‌کند که مسئلۀ توسعه‌نیافتگی در ایران، یک مسئلۀ 300 ساله است و من در این بخش با حرف‌های او موافقم. منظور عبدالکریمی این نیست که حدود 300 سال در تاریخ باید به عقب برگردیم و ریشۀ مشکلات را در دوران زندیه یا افشاریه یا چنین دوران‌هایی جستجو کنیم. به عبارت دیگر، او حرفی تاریخی نمی‌زند. او می‌خواهد نوعی نگاه را به ما معرفی کند تا با این عینک به مشکلات امروز خود بنگریم. این نگاه، ما را از اینکه مشکلات خود را به سیاست یا روانشناسی تقلیل دهیم، پرهیز می‌دهد.
مسئلۀ اساسی کشور ما به حکومت‌ها مربوط نیست. اینکه تصور کنیم بسیاری از مشکلات کشور ما در این 43 سال شکل گرفته و به وجود آمده، در واقع باعث می‌شود راه را گم کنیم. بلافاصله باید این تذکر نیز داده شود که وقتی گفته می‌شود در این 43 سال مشکلات اساسی ما به وجود نیامده؛ منظور این نیست که حالا ریشۀ این مشکلات را در حکومت پهلوی یا قاجار جستجو کنیم. در واقع این حرف دفاع از یک حکومت و تخطئۀ حکومت دیگر نیست؛ که اگر چنین بود، ما دوباره به پرتگاه سیاست‌زدگی می‌افتادیم.
ادامه مطلب