بایگانی برچسب برای: جدول آزادی اقتصادی

مسئله خلق پول و پایه پولی (این تصویر را هوش مصنوعی ساخته است)

خلق پول چیست؟

شاید در چند وقت اخیر کلمۀ خلق پول را زیاد شنیده باشید. برخی آن را حرام و برخی آن را عملکرد طبیعی سیستم بانکی می‌دانند. اما پول و خلق پول چیست؟ پول هر چیزی است که توسط عموم مردم در معاملات مورد پذیرش و استفاده قرار گیرد. اکثر افراد تصور می‌کنند پول فقط توسط بانک مرکزی چاپ می‌شود اما در واقعیت اکثر پول توسط بانک‌ها خلق می‎شود. پول انواع مختلفی داشته و دارد؛ برای‌مثال پول حقیقی یا فیزیکی پولی است که بانک مرکزی چاپ می‌کند و ما به‌صورت نقد و فیزیکی آن را مشاهده می‌کنیم. نوع دیگر، پول اعتباری است که به‌صورت اعدادی در حساب‌های بانکی افراد وجود دارد. در اینجا منظور از خلق پول، پول اعتباری است که بانک‌ها آن را ایجاد می‌کنند.

درگذشته تصور می‌شد که بانک‌ها منابع خرد را از افراد جمع‌آوری می‌کنند و به‌صورت تجمیع‌شده در اختیار کسانی که به تأمین مالی نیاز دارند قرار می‌دهند یعنی بانک‌ها واسطه‌گر مالی هستند اما امروزه عکس این رفتار می‎کنند. فرض کنید مشتری به بانک مراجعه کرده و درخواست وام می‌کند. بانک پس از بررسی درخواست مشتری را می‎پذیرد و در سمت راست ترازنامه بانک، میزان وام به عنوان دارایی ثبت می‌شود و از آنجا که باید ترازنامه بانک تراز باشد در سمت بدهی سپرده‌ای برای مشتری ایجاد کرده و حساب مشتری شارژ می‌شود. در اینجا بانک به‌راحتی با واردکردن چند عدد دارایی برای خود ایجاد کرده و ترازنامه خود را بزرگ‌تر کرده است بدون اینکه در اقتصاد واقعی نقل و انتقالی رخ دهد. به این فرایند خلق پول از هیچ گفته می‌شود.

ادامه مطلب
نئولیبرالیسم چیست؟ و چرا تا این اندازه صحبت از آن بر سر زبان‌ها است؟

مقدمه

نئولیبرالیسم اصطلاحی است که در سال‌های اخیر به‌شدت بر سر زبان‌ها است. از فضای دانشگاهی و مقالات علمی گرفته تا فضای رسانه‌ای و سیاسی این اصطلاح را به کرّات به کار می‌برند. اما پرسش بجایی است که این اصطلاح اساساً چه معنایی دارد؟ چه کسی را می‌توان نئولیبرال دانست؟ و چرا این واژه تا به این اندازه پرتکرار شده است؟

استعمال واژۀ نئولیبرال تنها به نزاع‌های سیاسی، رسانه‌ای و علمی در مسند بین‌المللی محدود نمی‌شود. همچنین در فضای سیاسی و رسانه‌ای ایران این واژه بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی نئولیبرالیسم را یک پروژۀ امنیتی برای نفوذ در ساختار اقتصادی و سیاسی کشور تلقی می‌کنند و برخی دیگر نیز دلیل بحران‌های اقتصادی و اجتماعی سال‌های اخیر جامعۀ ایران را در نئولیبرالیسم جست و جو می‌کنند.

جنجال‌ها بر سر نئولیبرالیسم در ایران

در این سال‌ها افراد مختلفی نئولیبرالیسم و شیوع سیاست‌های نئولیبرال را منشأ مشکلات متأخر اقتصادی، سیاسی و اجتماعی ایران دانسته‌اند. از سوی دیگر، برخی از صاحب‌نظران فضای سیاست‌های اقتصادی حاکم بر ایران را به‌شدت دور از اقتصاد باز و بازار آزاد می‌بینند؛ و به همین علّت، ریشه‌یابی مشکلات ایران در پدیده‌ای به نام نئولیبرالیسم را مبارزه با دشمنی خیالی و ناموجود به حساب می‌آورند.

ادامه مطلب